نخستین بار نام خلیج فارس چه زمانی بر سر زبان ها افتاد؟ - مجله یک کامپیوتر

داستان چیست؟

افشین یزدانی، کارشناس میراث فرهنگی و دانش آموخته دکترای باستان شناسی که تز دوره دکترای خود را با عنوان خلیج فارس در دوره هخامنشی نوشته است، در یادداشتی با عنوان نام خلیج فارس یک میراث تاریخی و فرهنگی بشری در ابعاد فراملی است اینطور نوشت: نامگذاری پهنه دریای میان فلات ایران و شبه جزیره عربستان به دریای پارس در یک فرایند تدریجی و طبیعی تاریخی، فرهنگی، سیاسی و مالی در بیش از دو هزار سال پیش شکل گرفته و ادامه این فرایند تا امروز نشان از استمرار این میراث کهن دارد. میراثی که بر اثر برهمکنش رخدادهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی نام آن از دریا به خلیج و از پارس و پارسیان به فارس تغییر و تحول یافته است.

در تاریخ نوشتاری و در حدود 500 پیش از میلاد و همزمان با قدرت گیری دولت هخامنشیان برای نخستین بار نویسنده ای اهل آسیای صغیر با نام هکاتئوس از عنوان Persikos Kolpos یا همان خلیج فارس برای نامیدن پهنه آبی جنوب فلات ایران استفاده می نماید و مکررا توسط دیگر جغرافیدانان و نویسندگان یونانی این نام مورد استفاده قرار گرفته و گسترش و محبوبیت پیدا می نماید.

این مهم که نامیدن دریا به خلیج فارس توسط دیگر ملت ها و اقوام صورت گرفته حاوی این نکته مهم است که نامگذاری دریای پارس دستوری و برحسب فشارهای سیاسی و خواست یک فرد و شاه نبوده و در جریان یک فرایند تاریخی و اجتماعی این رخداد حاصل شده و رواج و محبوبیت و بقا یافت بگونه ای که براساس اسناد جغرافیایی، نام خلیج فارس حتی بسیار پیش از تولد مسیح به عنوان جزیی از میراث جغرافیایی بشر ثبت شده و نام و یک مفهوم کاملا شناخته شده بدل گشته بود.

جدای از وجود شواهد دیرینه تعامل و روابط فرهنگی و مالی دو سویه در میان کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس از حدود هزاره سوم پیش از میلاد آنچه که امروزه بیشتر پژوهشگران بر آن باور هستند، این است که در دوران هخامنشیان خلیج فارس یک پهنه دریایی و آبی درون سرزمینی در گستره وسیع آن امپراتوری بشمار می رفته است.

تسلط سیاسی، اجتماعی و مالی ایرانیان بر جزیره ها و کرانه های جنوبی خلیج فارس تا کرانه های خاوری عربستان و سرزمین های داخلی عمان در آن دوره به خوبی از حضور فرمانداران ایرانی در جزیره قشم، وجود شواهد باستان شناختی چون مهر متعلق به یک فرد درباری پارسی از جزیره بحرین و قلعه معروف آن، کشف پایه ستون هخامنشی در جزیره فیلکه در نزدیکی کویت امروزی، کشف آثاری متعلق به تمدن هخامنشیان در منطقه ظهران عربستان همچون یک مهر درباری، کشف سرپیکان های سه پره و ظرف های سفالی شاخص هخامنشیان در محوطه باستانی رومیلاه که امروزه در شهر العین امارات و چند صد متری مرز عمان قرار گر فته است و مهم تر از همه اشاره مکرر به سرزمین مک به عنوان یکی از خراجگزاران در متن های هخامنشی و نمایش پیکر یکی از اهالی آن سرزمین باستانی در میان سایر اقوام که تخت شاه هخامنشی را بر دوش خود گرفته اند، به خوبی تعیین می گردد.

براساس منابع تاریخی، حاکم نشین سرزمین مک/ مکیا/ مچیا در دوره هخامنشیان، شهری بوده به نام ایزکی در 400 کیلومتری جنوب رأس مسندام و 100 کیلومتری جنوب باختری مسقط امروزی و جالب آن که در دو گل نوشته شماره 679 و 680 که از باروی تخت جمشید بدست آمده از فردی که عنوان فرماندار مک را داشته نام برده می گردد که در بندر هخامنشی نزدیک بوشهر امروزی، احتمالا پیش از عزیمت به کرانه های جنوبی خلیج فارس، سهمیه آذوقه دریافت می نماید.

همچنین براساس این گل نوشته ها به روشنی به ارسال مواد خوارکی و مصرفی برای سرزمین های واقع در کرانه جنوبی خلیج فارس نام برده می گردد که نشان از وجود راه آبی و رفت و آمد کشتی ها در جهت یاد شده دارد. راهی آبی میان کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس که در مقایسه با جهت دریایی و انتقال کشتی ها از آبراه باستانی اتصال دهنده رود نیل به دریای سرخ و از آنجا تا خلیج فارس که در سنگ یادبود آبراه باستانی داریوش هخامنشی در حدود 500 پیش از میلاد از آن سخن رفته تنها یک راه دریایی کوتاه محسوب می شده است.

شوربختانه در چند دهه اخیر شاهد بوده ایم که گروهی از اعراب منطقه در رفتاری دور از تعقل، دور اندیشی، غیراخلاقی، خصمانه و بر اثر برداشتی نژاد پرستانه و نادرست بدلیل وجود و حضور نام فارس در خلیج فارس که در نگارش عربی به شکل خلیج الفارسی نوشته می گردد، اقدام به جعل آشکار این نام کهن که به مثابه یک میراث مشترک تمام ساکنان و مردمان اطراف و پیرامون آن است، کرده اند.

دامنه این رفتار تا ادعای تملک بر سه جزیره ای که تا به امروز تنها به نام های کهن پارسی یعنی تنب عظیم، تنب کوچک و ابوموسی نامیده شده اند رجحان یافته و کار را به جایی رسانده اند که نام آنها را در شهرهایی چون عجمان و ابوظبی روی چندین خیابان و بولوار نیز نهاده اند، اما چون دست ایشان برای جعل نام اصلی بسیار تنگ و بسته بوده بجای واژه تنب و تمب پارسی از نگارش طنب که در زبان عربی بی سابقه و بی معناست بهره جسته اند!

اشاره به موارد یاد شده برای یادآوری و تأکید بر این مهم است که فرآیند نهاده شدن نام پارس و پارسیان بر دریای حدفاصل فلات ایران و عربستان نه یک شبه و بر اثر یک دستور سیاسی و تحریف تاریخی که براساس یک فرایند حضور و نفوذ تمدنی چندین هزار ساله، دست کم از 2500 سال پیش به این سو بوده است و هر تغییر در نام کهن نام ترین پهنه دریایی دنیا، براساس نیات سیاسی و نژادی و اقدام به تحریف عامدانه تاریخی، فارغ از سیر و تحول طبیعی آن نوعی کج دهنی به میراث بشری و میراث مشترک ساکنان حوزه تمدنی خلیج فارس بوده و موجب شعله ور شدن آتش نفرت و عناد در میان ساکنان دیرین دو سوی کرانه های این دریای نیلگون خواهد شد.

abanhome.com: گروه ساختمانی آبان: بازسازی ساختمان و تعمیرات جزئی و کلی و طراحی ویلا و فضای سبز و روف گاردن، طراحی الاچیق، فروش درب های ضد سرقت را از ما بخواهید.

datapad.ir: دیتاپد، با مجله فناوری و تخصصی رایانه از همه چیز سر در بیاورید.